Đông y chữa bệnh Gút

Theo Đông y, nguyên nhân chủ yếu gây bệnh gút là khí huyết suy yếu khiến ngoại tà xâm nhập cơ thể, gây nghẽn tắc kinh lạc. Hậu quả là khí huyết, rối loạn, tà độc tích tụ ở các khớp, gây đau nhức, vận động khó khăn.

Trong Đông y, thống phong là một loại bệnh Tý (chỉ trạng thái kinh mạch, xương khớp bị nghẽn tắc, đau nhức, vận động khó khăn). Đau xuất hiện ở khắp các khớp xương, đau ghê gớm như bị hổ cắn, nên còn gọi là chứng Bạch hổ lịch tiết phong.

Nếu không chữa trị kịp thời, bệnh tà sẽ thâm nhập vào sâu bên trong, gây tổn thương các tạng phủ, chủ yếu là hai tạng can, thận. Bệnh kéo dài lâu ngày khiến công năng của các tạng phủ suy yếu dần, khí huyết bị ứ trệ hóa thành cục đàm- đọng lại quanh các khớp dưới dạng những khối u. Đông y gọi những khối u đó là thống phong thạch (đá thống phong).

Từ xưa, các thầy thuốc Đông y đã nhận thấy thống phong có những biểu hiện bệnh lý rất phức tạp, không thể chỉ dùng một phương thuốc cố định mà chữa khỏi. Các bài thuốc gia truyền, kinh nghiệm dân gian tuy có thể mang lại một số kết quả trị liệu nhất định nhưng ít khi chữa khỏi hoàn toàn, tận gốc. Những người không hợp thuốc còn gặp tác dụng phụ ngoài mong muốn. Vì vậy, cần căn cứ vào các chứng trạng cụ thể để phân loại bệnh và sử dụng các phép trị, bài thuốc tương ứng.

Các thể bệnh Gút theo Đông y:

1. Thể thấp nhiệt nghẽn tắc kinh mạch 

Khớp xương đột nhiên bị sưng tấy, nóng đỏ, xung huyết, khó cử động, đau kịch liệt- gân như bị xé, xương như muốn nứt ra. Bệnh thường phát nặng vào ban đêm, kèm theo sốt cao, đau đầu, buồn nôn, mệt mỏi, chán ăn, miệng khát, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng khô.

Dùng phép chữa thanh nhiệt trừ thấp, hoạt huyết thông lạc.

Bài thuốc:

• Phòng phong, Hạnh nhân, Liên kiều, Tàm sa, Xích tiểu đậu, Khương hoàng, Hải đồng bì, Sơn chi mỗi thứ 10g

• Ý dĩ nhân 30g

• Hoạt thạch 15g

• Bán hạ 6g

Sắc kỹ với nước, chia 3 lần uống trong ngày.

- Nếu khớp xương nóng đỏ nhiều: thêm Nhẫn đông đằng (dây Kim ngân) 30g, Hổ trượng căn (Cốt khí củ)

- Nếu đau nhiều: thêm Uy linh tiên 15g, Nhũ hương 6g, cùng sắc uống.

2. Thể huyết ứ đàm trở 

Bệnh kéo dài nhiều ngày, hay tái phát, khớp xương bị biến dạng và cứng lại, vùng da quanh khớp xương đen sạm, đau kịch liệt ở một số vị trí cố định chân tay tê dại, khó co duỗi.

Khi bệnh phát nặng, khớp xương có thể bị sưng, nóng, đỏ, đau, người phát sốt, khát nước, tiểu tiện sẻn đỏ; hoặc khớp xương lạnh ngắt, gặp thời tiết lạnh đau càng kịch liệt, được chườm nóng thì thấy dễ chịu. Chất lưỡi đỏ tía, có những điểm ứ huyết…

Dùng phép chữa hoạt huyết hóa ứ, hóa đàm thông lạc

Bài thuốc:

• Đào nhân, Hồng hoa, Khương hoạt, Tấn cừu, Đương quy mỗi thứ 12g

• Địa long, Ngưu tất mỗi thứ 20g

• Ngũ linh chỉ, Xuyên khung, Mộc dược, Hương phụ mỗi thứ 9g

• Cam thảo 6g

Sắc kỹ với nước, chia 3 lần uống trong ngày.

Nếu quanh các khớp còn nổi lên những cục thống phong thạch: cần thêm Bạch giới tử 10g, Bạch cương tàm 10g, cùng sắc uống.

3. Thể can thận suy hư

Bênh kéo dài lâu ngày khiến cơ thể ngày càng tiều tụy, hai tạng can và thận bị hư tổn nặng. Sức đề kháng của cơ thể giảm khiến ngoại tà dễ xâm nhập vào cơ thể, dẫn đến những đau lúc nặng lúc nhẹ, các khớp xương thỉnh thoảng lại sưng đau, nóng đỏ.

Dạng bệnh này còn kèm theo các chứng như: toàn thân mệt mỏi, kém ăn, sốt nhẹ về chiều, lưng đau gối mềm, phiền táo, tai ù, đầu choáng, mắt hoa, miệng háo, ra mồ hôi trộm khi nằm ngủ, đại tiện phân lỏng hoặc tiêu chảy vào lúc sáng sớm (ngũ canh tả), tiểu tiện nhiều lần, chất lưỡi đỏ ít rêu.

Dùng phép trị bổ ích can thận, trừ thấp, thông kinh lạc

Bài thuốc:

• Phòng Phong, Đương quy, Địa hoàng, Phục linh, Tang ký sinh mỗi thứ 15g

• Tần cửu, Xuyên khung, Bạch thược, Đỗ trọng, Ngưu tất mỗi thứ 10g

• Tế tân 3g

• Nhục quế 7g

• Nhân sâm 12g

• Cam thảo 6g

Sắc kỹ với nước, chia 3 lần uống trong ngày.

• Nếu người bệnh thiên về dương hư, với biểu hiện như sợ lạnh, da nhợt nhạt, tiểu tiện trong dài, đại tiện lỏng, lưỡi trắng nhợt: Thêm Phụ tử 8g, Can khương 8g.

Chú ý Phụ tử là vị thuốc có độ độc rất cao, cần được bào chế đúng phương pháp mới sử dụng được. Vì vậy, chỉ mua nó ở những cửa hàng Đông Nam dược có uy tín. Mặt khác, phải cho Phụ tử vào sắc trước- nấu sôi với nước ít nhất 1,5 giờ để độc tố có đủ thời gian phân giải bớt, sau đó mới cho các vị thuốc khác vào cùng sắc uống.

• Nếu có triệu chứng thiên về âm hư, với những biểu hiện như hai gò má ửng đỏ từng cơn, sốt cơn về chiều, phiền táo, ra mồ hôi trộm khi nằm ngủ, đầu mặt choáng váng, tai ù, miệng khô khát, chất lưỡi đỏ ít rêu: Cần bỏ Nhục quế; thêm Kỷ tử 15g, Hà thủ ô chế 15g để tư bổ can thận.

• Nếu lưng gối đau mỏi nhiều: thêm Hoàng kỳ 30g, Tục đoạn 15g để bổ thận, ích khí.

• Nếu chân tay tê dại nhiều: cần thêm Kê huyết đằng 30g để dưỡng huyết, thông lạc.